March 31, 2023

سینمای ایران

آبی و رابی - نخستین فیلم صامت ایرانی

نخستین دستگاه سینماتوگراف

با ورود نخستین دوربین فیلم‌برداری در زمان مظفرالدین‌شاه و ورود آن به ایران آغاز می‌شود. نخستین فیلم صدادار فارسی، فیلم دختر لر بود که در سال ۱۳۱۲ خورشیدی توسط اردشیر ایرانی ساخته شد. ورود نخستین دستگاه سینماتوگراف به ایران در سال ۱۲۷۹ هجری خورشیدی توسط مظفرالدین شاه سر آغازی برای سینمای ایران به حساب می‌آید.

نخستین سالن سینمای ایران در سال ۱۲۷۹ (۵ سال پس از اختراع جهانی آن توسط برادران لومیر) با نام «سینما سولی» که توسط کاتولیک‌ها در شهر تبریز تأسیس شده بود، آغاز به کار کرد؛ اما به دلیل عدم دسترسی به فیلم‌های جدید، در سال ۱۲۹۵ تعطیل شد.

تا سال ۱۳۰۹ هیچ فیلم ایرانی ساخته نشد و اندک سینماهای تأسیس شده به نمایش فیلم‌های غربی که در مواردی زیرنویس فارسی داشتند می‌پرداختند. نخستین فیلم بلند سینمایی ایران به نام آبی و رابی در سال ۱۳۰۹ توسط اوانس اوگانیانس ساخته شد.

اولین‌ها

اولین فیلم بردار

میرزا ابراهیم خان عکاس باشی، متولد مرداد ۱۲۵۳ در تهران و متوفی در چابکسر قزوین است. او نخستین مستندساز و فیلم‌بردار تاریخ سینمای ایران است.

وی پسر میرزا احمد صنیع‌السلطنه، عکاس‌باشی دربار ناصرالدین شاه بود. روایت است که صنیع‌السلطنه(پدر ابراهیم خان)، بدون اجازهٔ ناصرالدین شاه با معیرالممالک به اروپا سفر کرد و شاه بر هر دو غضب کرد. معیرالممالک بازگشت؛ ولی صنیع‌ السلطنه حدود ۱۰ سال در اروپا ماند و پسرش میرزا ابراهیم‌خان از ۱۴سالگی در پاریس به تحصیل عکاسی گراورسازی و عکاسی روی چینی پرداخت. زمانی که ناصرالدین شاه به پدرش اجازه بازگشت به ایران را داد، او نیز همراه پدر به تهران آمد.

اولین سینمای ایرانی

گراند هتل قدیمی‌ترین هتل ایران و از آثار معماری اواخر دوره قاجاریه است. این هتل بدست یک مهاجر قفقازی به نام باقر خان به مساحت ۱۳۰۰ متر مربع در خیابان لاله‌زار جنوبی ساخته شد. الگوی پذیرایی در این هتل، از روش پذیرایی در هتل‌های اروپایی الهام گرفته شده بود.

گراند هتل در خیابان لاله‌زار تهران، محل اجرای نمایش‌نامه‌های میرزاده عشقی، شعرخوانی‌های عارف قزوینی و اجراهای قمرالملوک وزیری و روح‌انگیز بود. پیش از گراند هتل، اتباع خارجی که به ایران سفر می‌کردند جهت اقامت به سفارت‌خانه‌های کشور متبوع خود می‌رفتند یا به بعضی از خانه‌های شمال تهران که به پانسیون تبدیل شده بودند مراجعه می‌کردند

اولین فیلم صامت ایرانی

آبی و رابی نخستین فیلم سینمای ایران با ژانر کمدی است که در سال ۱۳۰۹ توسط اوانس اوهانیانس ساخته شد و در روز جمعه ۱۲ دی ۱۳۰۹، ساعت ۲ بعد از ظهر در سینما مایاک به نمایش درآمد

داستان دو شخصیت به نام‌های آبی (محمدخان ضرابی) و رابی (غلامعلی خان سهرابی فرد) است. آبی هنگامی که آب می‌نوشد، شکم رابی باد می‌کند. رابی زیر بوم غلطانی دراز می‌کشد و آبی با پتک بر سر او می‌زند و رابی پهن و کوتاه می‌شود. در رستوران لقانطه، آبی و رابی سفارش مرغ می‌دهند و وقتی قصد خوردن آن را دارند، آن مرغ به پرواز در می‌آید

اولین فیلم ناطق ایرانی

دختر لُر نخستین فیلم ناطق فارسی است. این فیلم در سال ۱۳۱۲ خورشیدی توسط اردشیر ایرانی در بمبئی ساخته شد.این فیلم در بین مردم با نام «جعفر و گلنار» شناخته شد.[نیازمند منبع] این فیلم به صورت سیاه و سفید فیلمبرداری شده‌است.

این فیلم در ۳۰ آبان سال ۱۳۱۲ به روی پرده سینما «دیده‌بان» (مایاک سابق) در خیابان لاله‌زار به روی پرده رفت. اکران این فیلم موجب شکوفایی صنعت نوپای سینما در ایران شد. از جمله تناقضات موجود در فیلم، وجود لهجه غلیظ کرمانی سامی‌نژاد بود که در تضاد با شخصیت وی در فیلم که وی را از قوم لر معرفی کرده بود، قرار داشت. با این وجود به دلیل اینکه به نسبت سایر بازیگرهای فیلم که فارسی را با لهجهٔ هندی ادا می‌کردند، تماشاگران نحوه گفتار وی را پذیرفتند و مورد استقبال قرار گرفت

اولین و قدیمی‌ترین مجله سینمایی ایرانی

ستاره سینما یک نشریهٔ سینمایی است که نخستین شماره آن در ۲۸ آبان ۱۳۳۲ در ۲۴ صفحه منتشر شد. از این نشریه تا سال ۱۳۵۷، هزار و شصت و هفت شماره (تا دوم دی ۱۳۵۷) منتشر شد و با دوام‌ترین نشریه سینمایی تاریخ مطبوعات ایران لقب گرفت

اولین فیلم دوبله فارسی

دختر فراری فیلمی به کارگردانی تورکر اینان اوغلو و نویسندگی تورکر اینان اوغلو، اسماعیل کوشان محصول سال ۱۳۵۰ است

تبه کاری به نام هوشنگ به دختری به نام ژاله علاقه دارد؛ اما ژاله به درخواست ازدواج او جواب رد می‌دهد

اولین کارگردان زن ایرانی

شهلا ریاحی با نام اصلی قدرت‌الزمان وفادوست(زاده ۱۷ بهمن ا۱۳۰۵ در تهران) بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون است

شهلا ریاحی با ساخت فیلم مرجان، اولین کارگردان زنِ سینمای ایران شد

اولین جایزه اسکار

اولین جایزه  نخل طلای جشنواره فیلم کن

برای مشاهده آخرین فیلم های تولید ایران و تهیه بلیط سینما

Hits: 1669